کد مطلب:4198 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:38

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

چرا گاهي دعا مستجاب نمي شود؟

اگر به جاي بنزين مخصوص، گازوئيل يا آب در باك هواپيما بريزيم، پرواز صورت نمي گيرد، دعاي كساني مستجاب ميشود كه در شكم آنها لقمة حرام نباشد.

در حديث مي خوانيم: من سرّه أن يُستجاب دعائه فليطيّب كسبه (1) هر كس دوست دارد دعايش مستجاب شود، درآمد و لقمة خود را پاكيزه و حلال كند. بگذريم كه دعا به معناي طلب خير است و بسياري از خواسته هاي ما خير نيست و ما خيال مي كنيم خير را طلب مي كنيم.

در قرآن مي خوانيم: اُدعوني أستجب لكم (2) مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. اگر شخصي به ديگري گفت: به هنگام برخورد با مشكل به من تلفن كن تا تو را كمك كنم، اين جمله لوازم و شرايطي دارد از جمله:

1. رفاقتت را با من حفظ كني.

2. شماره تلفن مرا گم نكني و شماره را درست بگيري.

3. به هنگام بازگو كردن مشكلات، حرف هاي بي ربط نزني و توقّعات نابجا نداشته باشي و به وظيفة خود عمل كرده باشي.

4. آنچه مي گويي واقعاً مشكل باشد، نه خيالات و توهّمات.

5. براي حل مشكل خود، انتظار نداشته باشي تمام مقرّرات و نظام را بهم بريزم.

6. حل اين مشكل، سبب پيدايش مشكل ديگري براي شما يا ديگران نشود.

7. در بازگو كردن مشكلات، صادق باشي و دروغ نگويي.

آيا ما در دعا و طرح مشكلات خود با خدا، اين شرايط را مراعات كرده ايم؟

آيا رفاقت و بندگي خود را با خدا حفظ كرده ايم؟ قرآن مي فرمايد: و يَستجيبُ الذين آمنوا و عملوا الصالحات (3) پاسخ مثبت به كساني داده مي شود كه با ايمان و عمل شايسته رابطة خود را با خدا حفظ كرده باشند.

آيا شماره تلفن را درست گرفته ايم؟ در روايات مي خوانيم: دعا آدابي دارد، از جمله:

ابتدا بسم ا... بگوييد، با وضو و حضور قلب و در مكان مقدس مثل مسجد باشيد، قبل از دعا از خداوند با صفات و اسماءالحسني تجليل كنيد، ده مرتبه يا ا...، يا رب بگوييد، گوشه اي از نعمت هاي الهي را به زبان آوريد، از خداوند تشكر كنيد، برمحمد و آل محمد صلوات بفرستيد، لغزش هاي خود را مطرح و استغفار كنيد، دعا و خواستة خود را در ميان دو صلوات مطرح كنيد و اميدوار باشيد.

آيا در دعاهاي خود توقّعات نابجا نداريم و به وظيفة خود عمل كرده ايم؟

دانش آموز درس نخوانده، دعا مي كند كه قبول شود. مي گويند: دانش آموزي به خانه آمد و وارد اتاق جلويي شد و مشغول دعا شد. به خدا گفت: پروردگارا! كوه هيمالايا را در فلان كشور قرار بده و درياچه اروميه را در نيشابور قرار بده. مادرش گفت: اين چه دعايي است كه مي كني؟! گفت: من در امتحان جغرافيا پاسخ سؤالات را اشتباه نوشته ام، حالا به خدا مي گويم كوه و دريا را جابجا كند تا من نمره بياورم!

آيا زمان دعا و شرايط ديگر را در نظر گرفته ايم؟ در اسلام زمان هايي براي دعا سفارش شده است، از جمله: شب هاي جمعه، سحرها، بعد از نماز، غروب جمعه، بعد از خطبه هاي نماز جمعه، هنگام نزول باران و جاري شدن اشك و ...

آيا مشكلات ما واقعاً مشكل است يا خيال مي كنيم كه مشكل است؟ بسياري مشكلات، لازمه نظام طبيعت است و رفع آن، به معناي به هم زدن نظام عالم. همچون فقيري كه سقف خانه اش خراب است و باران كه مي آيد، سقفش چكّه مي كند. براي رفع مشكل او، يا بايد خداوند باران نفرستد يا بر بام خانه او باران نبارد و يا آب باران در پشت بام خانه اش نفوذ نكند و يا ... كه هر كدام از اينها به معناي ناديده گرفتن قوانين حاكم بر طبيعت است.

كسي نزد اميرمؤمنان علي ( از عدم استجابت دعايش شكايت كرد و گفت با اينكه خداوند فرموده دعا كنيد من اجابت مي كنم، چرا ما دعا مي كنيم و به اجابت نمي رسد؟!

امام در پاسخ فرمود: ان قلوبكم خان بثمان خصال: قلب و فكر شما در هشت چيز خيانت كرده (لذا دعايتان مستجاب نميشود):

1- شما خدا را شناخته ايد اما حق او را ادا نكرده ايد، به همين دليل شناخت شما سودي بحالتان نداشته!.

2- شما به فرستاده او ايمان آورده ايد سپس با سنتش به مخالفت برخاسته ايد ثمرة ايمان شما كجا است؟

3- كتاب او را خوانده ايد ولي به آن عمل نكرده ايد، گفتيد شنيديم و اطاعت كرديم سپس به مخالفت برخاستيد!

4- شما مي گوييد از مجازات و كيفر خدا مي ترسيد، اما همواره كارهايي مي كنيد كه شما را به آن نزديك مي سازد...

5- مي گوييد به پاداش الهي علاقه داريد اما همواره كاري انجام مي دهيد كه شما را از آن دور مي سازد...

6- نعمت خدا را مي خوريد و حق شكر او را ادانمي كنيد.

7- به شما دستور داده دشمن شيطان باشيد (و شما طرح دوستي با او مي ريزيد) ادعاي دشمني با شيطان داريد اما عملاً با او مخالفت نمي كنيد.

8- شما عيوب مردم را نصب العين خود ساخته و عيوب خود را پشت سر افكنده ايد... با اين حال چگونه انتظار داريد دعايتان به اجابت برسد؟ در حالي كه خودتان درهاي آن را بسته ايد؟ تقوا پيشه كنيد، اعمال خويش را اصلاح نماييد، امر به معروف و نهي از منكر كنيد تا دعاي شما به اجابت برسد (4)

اين حديث پر معني با صراحت مي گويد:

وعده خداوند به اجابت دعا يك وعدة مشروط است نه مطلق، مشروط به آنكه شما به وعده ها و پيمانهاي خود عمل كنيد در حالي كه شما از 8راه پيمان شكني كرده ايد، و اگر به اين پيمان شكني پايان دهيد دعاي شما مستجاب مي شود.

عمل به دستورات هشتگانه فوق كه در حقيقت شرايط استجابت دعا است براي تربيت انسان و به كار گرفتن نيروهاي او در يك مسير سازنده و ثمربخش كافي است.

ديگر از شرايط استجابت دعا توأم گشتن آن با عمل و تلاش و كوشش است در كلمات قصار اميرمؤمنان علي ( ميخوانيم: الداعي بلا عمل كالرامي بلاوتر! (5)دعا كنندة بدون عمل و تلاش مانند تيرانداز بدون زه است!.

با توجه به اين كه وتر (زه) عامل حركت و وسيله پيش راندن تير به سوي هدف است نقش عمل در تأثير دعا روشن مي گردد.





















منابع و مآخذ:

1. بحار، ج90، ص373

2. سوره مباركه غافر/آيه60

3. سوره مباركه شوري/ آيه25

* برگرفته از كتاب: تمثيلات (پرسشهاي مهم، پاسخ هاي كوتاه با استفاده از آيات و روايات)، حجة الاسلام محسن قرائتي، ص30و31، 112 الي 114

4. سفينة البحار، ج1، ص448

5. نهج البلاغه ـ حكمت 337

برگرفته از كتاب: يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ برگرفته از تفسيرنمونه، جمعي از فضلاء حوزه علميه قم، ص573 و 574